Hàng loạt sai phạm

Thời gian qua tỉnh Lào Cai đã ban hành các văn bản quy định, chỉ đạo, chấn chỉnh về các hoạt động khoáng sản trên địa bàn. Trong đó yêu cầu rõ trách nhiệm của các sở, ngành, các huyện, cấp xã, các tổ chức, đơn vị được cấp phép hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản tuân thủ, chấp hành đúng các quy định pháp luật về khoáng sản. Đồng thời tăng cường thanh tra, kiểm tra nhằm kịp thời ngăn chặn, xử lý các hành vi vi phạm.

Điển hình là trước đó, ngày 10/08/2021, UBND tỉnh Lào Cai đã ban hành văn bản số 3278/UBND-KT yêu cầu khắc phục tồn tại các dự án khai thác cát, sỏi trên sông Hồng thuộc địa bàn thành phố Lào Cai và huyện Bảo Thắng đối với các doanh nghiệp có nhiều sai phạm trong đó có công ty TNHH Gia Hùng Thịnh và công ty TNHH Phú Hùng.

Mặc dù vậy, trong quá trình khai thác, chế biến, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa tuân thủ các quy định về khai thác khoáng sản. Cụ thể, các doanh nghiệp này đã có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng quy định trong khai thác khoáng sản, gây ảnh hưởng lớn tới môi trường và hệ thống kè sông Hồng.

Theo Giấy phép khai thác khoáng sản số1087/GP-UBND do UBND tỉnh Lào Cai cấp ngày 28/2/2020, Công ty TNHH Gia Hùng Thịnh được khai thác cát làm vật liệu xây dựng thông thường bằng phương pháp lộ thiên tại mỏ cát trên sông Hồng thuộc thôn Soi Giá và thôn Giao Nay (xã Gia Phú), thôn Thái Niên (xã Thái Niên), huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai. Diện tích 5,1 ha với trữ lượng được phép khai thác là 160.000 m3 cát; công suất khai thác 30.000 m3/năm. Thời gian khai thác là 4 năm 8 tháng kể từ ngày được cấp giấy phép khai thác.

Trong quá trình khai thác, doanh nghiệp phải thực hiện đúng tọa độ, diện tích, mức sâu, trữ lượng, công suất quy định của giấy phép khai thác; đúng và đầy đủ các phương pháp, quy trình kỹ thuật, đảm bảo an toàn kỹ thuật, an toàn công trình mỏ; tránh sạt lở bờ sông, làm thay đổi dòng chảy và ảnh hưởng đến các công trình công cộng trong khu vực; phải có các biện pháp phòng, chống các sự cố, đảm bảo an toàn lao động và các quy định khác có liên quan về an toàn trong khai thác mỏ. Đồng thời thực hiện đầy đủ nội dung cam kết bảo vệ môi trường và phục hồi môi trường theo quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, qua thông tin phản ánh của người dân trên địa bàn, Công ty TNHH Gia Hùng Thịnh chưa chấp hành các quy định cho phép, có dấu hiệu vi phạm hàng loạt các quy định trong khai thác khoáng sản.

Cụ thể như cắm mốc ranh giới mỏ không đầy đủ theo quy định. Theo quan sát của phóng viên, tại khu vực thuyền khai thác và bãi tập kết cát của công ty, không thấy có bất kỳ biển bảng nào thông báo công khai các nội dung thông tin được phép khai thác theo quy định tại Điều 10 Nghị định số 23/2020/NĐ-CP về quản lý khai thác cát, sỏi và bảo vệ lòng, bờ, bãi sông.

Hơn nữa, dù chỉ được phép khai thác lộ thiên với sơ đồ: cát tại mỏ - xúc lên xe vận tải - đưa đi tiêu thụ. Nhưng doanh nghiệp này lại sử dụng sà lan công suất lớn hút cát dưới lòng sông.

Mặt khác, theo quan sát của phóng viên tại khu mỏ khai thác có lắp trạm cân nhưng các xe chở khoáng sản của doanh nghiệp không thực hiện cân trọng tải theo quy định. Đáng chú ý, doanh nghiệp này còn sử dụng xe chở khoáng sản khai thác vượt quá tải trọng cho phép. Hoạt động của xe chở khoáng sản gây bức xúc trong quầnchúng nhân dân bởi các xe quá khổ, quá tải gây nguy hiểm cho người đi đường, làm rơi vãi bụi bẩn, làm xấu cảnh quan thành phố.

Ngoài ra, công ty này còn có dấu hiệu vi phạm về quản lý, khai thác, sử dụng phương tiện khai thác; chưa ký cam kết không xếp hàng quá tải trọng; không quan trắc giám sát môitrường theo định kỳ. Điều đáng nói, việc khai thác cát của những công ty này có nguy cơ gây ảnh hưởng đến dự án kè sông Hồng đang được tỉnh Lào Cai triển khai từ nhiềunăm nay với vốn đầu tư lên đến hơn 900 tỷ đồng.

Không dừng ở đó, công ty này cũng không công khai thông tin bến bãi tập kết theo quy định; chậm nộp bổ sung sổ theo dõi sản lượng khai thác thực tế; không có hợp đồng thuê phương tiện thủy nội địa; phương tiện chuyên dụng chưa đủ giấy tờ theo quy định; chưa ký cam kết xếp hàng vượt quá tải trọng; chậm nộp báo cáo quan trắc giám sát môi trường định kỳ.

Biến đất nông nghiệp thành bãi tập kết cát, sỏi

Một sai phạm nghiêm trọng khác của doanh nghiệp này là tập kết cát ngoài phạm vi được cấp phép. Cụ thể, tại bãi tập kết phường Xuân Tăng thành phố Lào Cai chỉ được cấp phép trên diện tích 4.840m2, tuy nhiên doanh nghiệp này đã tập kết ngoài phạm vi cho phép trên đất nông nghiệp. Dù chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất nhưng doanh nghiệp đã tự ý sử dụng làm nơi tập kết cát, sỏi. Theo thông tin từ cán bộ địa chính phường Xuân Tăng thành phố Lào Cai.

Theo quy định, tổ chức, cá nhân được phép khai thác hoặc kinh doanh cát, sỏi khi tập kết cát, sỏi lòng sông sau khai thác tại các bến, bãi phải đáp ứng các yêu cầu sau: phải lắp đặt bảng thông báo để công khai thông tin của bến bãi tập kết cát, sỏi với các nội dung: địa chỉ cung cấp cát, sỏi được tập kết tại bến bãi; lắp đặt trạm cân, camera để giámsát khối lượng cát, sỏi mua - bán tại bến bãi, diện tích bến bãi. Phương tiện vận chuyển cát, sỏi trên sông phải đáp ứng các yêu cầu về điều kiện hoạt động của phương tiện theo quy định của pháp luật có liên quan về giao thông đường thủy nội địa và quy định trong Giấy phép khai thác khoáng sản.Trong quá trình khai thác, Công ty TNHH Gia Hùng Thịnh có hành vi khai thác cát ngoài ranh giới khu vực được cấp phép khai thác vượt so với khu vực được cấp phép.

Trụ sở UBND phường Xuân Tăng

Trước khi tiến hành khai thác khoáng sản, tổ chức, cá nhân phải đăng ký khu vực, công suất, khối lượng, phương pháp, thiết bị và kế hoạch khai thác tại Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; Trong quá trình vận chuyển cát, sỏi trên sông, chủ phương tiện phải mang theo hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc của cát, sỏi là hợp pháp; thông tin, dữ liệu, sổ sách, chứng từ về khối lượng cát, sỏi đang vận chuyển;

Việc kinh doanh, tập kết và vận chuyển cát, sỏi lòng sông phải đảm bảo yêu cầu về bảo vệ môi trường, nghiêm cấm sử dụng xe quá tải trọng đi trên đê. Theo quy định, các doanh nghiệp khai thác cát ngoài việc phải có giấy phép khai thác, trữ lượng khai thác thì cũng phải có giấy phép về bãi tập kết cát.

Trước tình trạng trên, dư luận không khỏi băn khoăn, có hay không việc các cơ quan chức năng “bật đèn xanh” cho các đối tượng “rút ruột” lòng sông? Phải chăng có tình trạng các cơ quan có thẩm quyền đang cố tình “làm ngơ” và “bảo kê” để việc khai thác cát trái phép diễn ra công khai bất chấp lệnh cấm của Thủ tướng Chính phủ? Để sai phạm xảy ra trong thời gian dài trách nhiệm thuộc về ai?

Những sai phạm của Công ty TNHH Gia Hùng Thịnh trong việc khai thác, tập kết, vận chuyển cát sỏi trái phép không chỉ gây ô nhiễm môi trường, mất an ninh trật tự, an toàn giao thông, mà còn gây thất thoát tài nguyên, thất thu ngân sách nhà nước. Đề nghị Tỉnh ủy, UBND tỉnh Lào Cai chỉ đạo sát sao vụ việc này, đồng thời xử lý nghiêmnhững tổ chức, cá nhân để xảy ra việc các doanh nghiệp hoạt động và khai thác cát trái phép tại đây.